Các câu hỏi xoay quanh truyện ngắn Người ăn xin
Dưới đây là một số câu hỏi đọc hiểu dạng tự luận khác được xây dựng từ văn bản “Người ăn xin” của Tuốc-ghê-nhép, kèm theo phần trả lời mẫu. Mỗi câu trả lời được trình bày dưới dạng đoạn văn ngắn, dài khoảng 3–4 câu, giúp người học phát triển khả năng cảm thụ và tư duy văn học.
Câu 1: Em hiểu như thế nào về câu nói “Như vậy là cháu đã cho lão rồi”?
Câu nói ấy thể hiện sự cảm động và biết ơn của người ăn xin trước hành động đầy tình người của cậu bé. Dù không cho ông bất kỳ vật chất nào, nhưng cái nắm tay chân thành đã truyền đi sự ấm áp, lòng trân trọng và sự đồng cảm. Với ông, đó là món quà lớn nhất – một sự công nhận nhân phẩm và tình thương. Câu nói ấy cũng cho thấy giá trị của tình cảm vượt lên trên giá trị vật chất.
Câu 2: Hành động nắm tay của cậu bé có ý nghĩa gì trong câu chuyện?
Hành động nắm tay là biểu hiện của sự chia sẻ, cảm thông và yêu thương chân thành. Nó không chỉ là cử chỉ an ủi mà còn là sự kết nối giữa hai con người ở hai thế hệ, hai hoàn cảnh khác nhau. Qua đó, cậu bé đã vượt qua ranh giới của sự xa cách để trao đi một điều quý giá: lòng nhân ái. Đây là chi tiết mang tính biểu tượng, làm nổi bật thông điệp nhân văn của truyện.
Câu 3: Vì sao cậu bé lại cảm thấy mình cũng vừa nhận được một cái gì đó?
Cậu bé cảm thấy mình nhận được một điều gì đó vì chính ánh mắt, nụ cười và lời cảm ơn của ông lão đã khiến cậu xúc động và nhận ra giá trị của lòng yêu thương. Đó là sự thức tỉnh về tình người, về cách sống tử tế và biết quan tâm đến người khác. Cậu không chỉ cho đi mà còn được nhận lại một bài học sâu sắc về nhân cách. Đây là khoảnh khắc trưởng thành trong tâm hồn cậu bé.
Câu 4: Em rút ra bài học gì từ câu chuyện “Người ăn xin”?
Câu chuyện giúp em nhận ra rằng trong cuộc sống, sự yêu thương và cảm thông là điều vô cùng quan trọng. Không phải lúc nào sự giúp đỡ cũng cần đến vật chất, đôi khi chỉ một hành động nhỏ cũng đủ làm ấm lòng người khác. Tình người là thứ có thể lan tỏa bằng sự chân thành, không vụ lợi. Em học được cách sống tử tế, biết quan tâm và chia sẻ với những người xung quanh mình.
ĐỀ ĐỌC HIỂU
Đọc văn bản sau và thực hiện các yêu cầu: Người ăn xin (Tuốc-ghê-nhép)
Đọc truyện sau và trả lời câu hỏi:
Một người ăn xin đã già. Đôi mắt ông đỏ hoe, nước mắt ông giàn giụa, đôi môi tái nhợt, áo quần tả tơi. Ông chìa tay xin tôi.
Tôi lục hết túi nọ đến túi kia, không có lấy một xu, không có cả khăn tay, chẳng có gì hết. Ông vẫn đợi tôi. Tôi chẳng biết làm thế nào. Bàn tay tôi run run nắm chặt lấy bàn tay run rẩy của ông :
– Xin ông đừng giận cháu ! Cháu không có gì cho ông cả.
Ông nhìn tôi chăm chăm, đôi môi nở nụ cười :
-Cháu ơi, cẳm ơn cháu ! Như vậy là cháu đã cho lão rồi.
Khi ấy tôi chợt hiểu ra : cả tôi nữa , tôi cũng vừa nhận được một cái gì đó của ông.
(Theo Tuốc-ghê-nhép, Ngữ văn 9, tập 1,trang 22 NXB Giáo dục, 2013)
Câu 1:Văn bản trên sử dụng phương thức biểu đạt chính nào?
Câu 2: Người ăn xin và cậu bé trong câu chuyện đã sử dụng phương châm hội thoại nào trong giao tiếp?
Câu 3: Chỉ ra sự giống và khác nhau về ý nghĩa của hai từ in đậm trong câu chuyện trên?
Câu 4: Dựa vào văn bản em rút ra được bài học gì trong giao tiếp?
Câu 5: Dựa vào câu chuyện “Người ăn xin” của Tuốc-ghê-nhép, em hãy viết một đoạn văn nghị luận (khoảng 200 từ) bàn về Lòng yêu thương.
HƯỚNG DẪN CHẤM
| 1 | Văn bản trên sử dụng phương thức biểu đạt chính nào? |
| Văn bản trên sử dụng phương thức biểu đạt tự sự. | |
| 2 | Người ăn xin và cậu bé trong câu chuyện đã sử dụng phương châm hội thoại nào trong giao tiếp? |
| Người ăn xin và cậu bé trong câu chuyện đã sử dụng phương châm hội thoại lịch sự. | |
| 3 | Chỉ ra sự giống và khác nhau về ý nghĩa của hai từ in đậm trong câu chuyện trên? |
| * Giống nhau: về trạng thái cảm xúc, cả hai đều thấy xúc động, cảm động về nhau.
*Khác nhau: + Bàn tay cậu bé run run là trạng thái xúc động, cảm thương ông lão của cậu bé. + Bàn tay run rẩy của ông già là sự cộng hưởng của hai trạng thái: tuổi già, sức yếu lại thêm nỗi súc động trước thái độ của cậu bé. |
|
| 4 | Dựa vào văn bản em rút ra được bài học gì trong giao tiếp? |
| Trong giao tiếp chúng ta cần biết tôn trọng, tế nhị, lắng nghe và thấu hiểu lẫn nhau. Cũng giống như ông già và cậu bé, tuy khác nhau vè tuổi tác nhưng cả hai đều giống nhau ở tình yêu thương, sự cảm thông trântrọng. | |
| 5 | Dựa vào câu chuyện “Người ăn xin” của Tuốc-ghê-nhép, em hãy viết một đoạn văn nghị luận (khoảng 200 từ) bàn về Lòng yêu thương. |
| * Khái quát nội dung câu chuyện từ đó rút ra nội dung tư tưởng đạo lý
Câu chuyện ngắn gọn, giản dị mà hấp dẫn nhưng chứa đựng một đạo lí đẹp đó là tình yêu thương, sự trân trọng và sự cảm thông sâu sắc. *Bàn luận: – Câu chuyện mang đến cho người đọc một ý nghĩa triết lí sâu sắc, tinh tế và cảm động: + Đối với ông lão vào hoàn cảnh khốn khổ, bần cùng thường bị xã hội coi thường. Nhưng cậu đã rất chân thành, tô trọng, lòng thương và sự quan tâm. Ông lão đã nhận thấy điều đó, cậu đã cho lão nhiều lắm. + Cậu bé cũng chợt hiểu ra từ cái nhìn chăm chăm và nụ cười nhân hậu của cụ. Cậu cũng thấy như vừa nhận được tình cảm… – Yêu thương, cảm thông, chia sẻ, quan tâm giúp đỡ lẫn nhau là đạo lí tốt đẹp của xã hội + Con người có tình yêu thương với nhau sẽ giúp cho mối quan hệ gần gũi, gắn bó nhất là những người gặp cảnh éo le, nghè khổ như ông lão -Người có tấm lòng yêu thương, san sẻ cũng phải thật sự chân thành. Tình thương ấy phải từ thiện tâm của mình, không vụ lợi. + Xã hội phát triển, tuy có người giàu, người nghèo nhưng xã hội không thờ ơ trước nỗi đau koor của đồng loại mà vẫn luôn sẵn sàng nhường cơm, sẻ áo…. – Bên cạnh những nghĩa cử cao đẹp ấy vẫn còn nhiều người thờ ơ, ích kỷ, vô tâm… * Nhận thức, hành động – Câu chuyện mang đến cho ta một bài học về cách ứng xử giữa người với người – Tuy nhiên lòng thương yêu phải được rèn luyện từ nhỏ. |
