ĐỌC HIỂU CÂU CHUYỆN ỐC SÊN
Ốc sên con ngày nọ hỏi mẹ:
Mẹ ơi! Tại sao chúng ta từ khi sinh ra phải đeo cái bình vừa nặng vừa cứng trên lưng như thế? Thật mệt chết đi được!
Vì cơ thể chúng ta không có xương để chống đỡ, chỉ có thể bò, mà bò cũng không nhanh – Ốc sên mẹ nói.
Chị sâu róm không có xương cũng bò chẳng nhanh, tại sao chị ấy không đeo cái bình vừa nặng vừa cứng đó?”
Vì chị sâu róm sẽ biến thành bướm, bầu trời sẽ bảo vệ chị ấy.
Nhưng em giun đất cũng không có xương, cũng bò chẳng nhanh, cũng không biến hoá được, tại sao em ấy không đeo cái bình vừa nặng vừa cứng đó?
Vì em giun đất sẽ chui xuống đất, lòng đất sẽ bảo vệ em ấy. Ốc sên con bật khóc, nói:
Chúng ta thật đáng thương, bầu trời không bảo vệ chúng ta, lòng đất cũng chẳng che chở chúng ta.
Vì vậy mà chúng ta có cái bình! – Ốc sên mẹ an ủi con – Chúng ta không dựa vào trời, cũng chẳng dựa vào đất, chúng ta dựa vào chính bản thân chúng ta.
(Theo Quà tặng cuộc sống, NXB Thanh niên, 2009)
Câu 1. Văn bản “Câu chuyện ốc sên” được viết theo thể loại nào?
👉 Trả lời: Văn bản thuộc thể loại truyện đồng thoại – loại truyện nhân hóa loài vật, đồ vật để gửi gắm bài học, triết lý cuộc sống cho con người.
Câu 2. Văn bản được kể bằng lời của ai?
👉 Trả lời: Văn bản được kể bằng lời của người kể chuyện kết hợp lời đối thoại trực tiếp giữa Ốc sên mẹ và Ốc sên con.
Câu 3. Câu chuyện có mấy nhân vật chính?
👉 Trả lời: Câu chuyện có hai nhân vật chính là Ốc sên mẹ và Ốc sên con.
Câu 4. Câu văn sau là lời dẫn trực tiếp hay gián tiếp?
“Mẹ ơi! Tại sao chúng ta từ khi sinh ra lại phải đeo cái bình vừa nặng vừa cứng trên lưng như thế? Thật mệt chết đi được!”
👉 Trả lời: Đây là lời dẫn trực tiếp vì ghi lại nguyên văn lời thoại của Ốc sên con.
Câu 5. Vì sao Ốc sên con bật khóc và cảm thấy mình đáng thương?
👉 Trả lời: Ốc sên con cảm thấy đáng thương vì nhận ra rằng bầu trời không bảo vệ mình như sâu róm, lòng đất cũng không che chở như giun đất, trong khi bản thân phải mang vác chiếc vỏ nặng nề trên lưng.
Câu 6. Em hiểu thế nào về lời nói của Ốc sên mẹ: “Chúng ta không dựa vào trời, cũng chẳng dựa vào đất, chúng ta phải dựa vào chính bản thân chúng ta”?
👉 Trả lời: Câu nói thể hiện triết lý sống sâu sắc: Con người phải biết chấp nhận hoàn cảnh, tự lực cánh sinh, không ỷ lại hay dựa dẫm vào người khác. Chỉ có nỗ lực và niềm tin vào bản thân mới giúp ta tồn tại và vươn lên.
Câu 7. Văn bản sử dụng biện pháp tu từ nào là chủ yếu?
👉 Trả lời: Văn bản sử dụng nhân hóa – loài vật (ốc sên, sâu róm, giun đất) được gán cho những hành động, suy nghĩ, tình cảm như con người.
Câu 8. Trong câu chuyện, Ốc sên con đã so sánh mình với những loài nào?
👉 Trả lời: Ốc sên con tự so sánh mình với sâu róm và giun đất.
Câu 9. Thông điệp mà văn bản muốn gửi gắm là gì?
👉 Trả lời: Câu chuyện gửi gắm thông điệp: Mỗi người đều có hoàn cảnh riêng, điểm mạnh – điểm yếu riêng. Thay vì tị nạnh, so đo với người khác, ta cần biết chấp nhận, nỗ lực dựa vào bản thân để vươn lên.
Câu 10. Em có đồng ý với cách suy nghĩ và hành động của Ốc sên con không? Vì sao?
👉 Trả lời: Em không hoàn toàn đồng ý. Ốc sên con suy nghĩ còn non nớt, dễ bi quan khi so sánh mình với loài khác. Tuy nhiên, sự thắc mắc ấy cũng chính đáng vì nó thể hiện khát vọng muốn hiểu về cuộc sống. Điều quan trọng là nhờ lời dạy của mẹ, Ốc sên con đã học được bài học quý: tự lập, kiên cường, không dựa dẫm vào ngoại lực.
Câu 11. Hình ảnh “cái bình vừa nặng vừa cứng trên lưng” của ốc sên có thể gợi liên tưởng đến điều gì trong cuộc sống con người?
👉 Trả lời: Hình ảnh chiếc vỏ tượng trưng cho trách nhiệm, gánh nặng, khó khăn mà mỗi người đều phải mang theo trong cuộc đời.
Câu 12. Em có nhận xét gì về tình mẫu tử trong câu chuyện này?
👉 Trả lời: Câu chuyện cho thấy tình mẫu tử thật thiêng liêng. Ốc sên mẹ không chỉ yêu thương mà còn dạy con bài học sống ý nghĩa, giúp con hiểu và chấp nhận sự khác biệt của mình.
Câu 13. Theo em, nếu không có “cái bình” thì cuộc sống của ốc sên sẽ ra sao?
👉 Trả lời: Nếu không có vỏ cứng bảo vệ, ốc sên sẽ dễ bị tổn thương, không thể tự vệ trước môi trường. Điều đó cho thấy “cái bình” tuy nặng nề nhưng lại là sức mạnh và lá chắn sinh tồn.
Câu 14. Hãy nêu một tấm gương trong đời thực thể hiện tinh thần “dựa vào chính bản thân mình” giống như lời Ốc sên mẹ.
👉 Trả lời: Ví dụ như thầy Nguyễn Ngọc Ký – người bị liệt hai tay từ nhỏ nhưng đã kiên trì tập viết bằng chân, trở thành nhà giáo ưu tú. Ông chính là minh chứng rõ ràng cho tinh thần tự lực.
Câu 15. Nếu được trò chuyện với Ốc sên con, em sẽ nói gì để an ủi và động viên bạn ấy?
👉 Trả lời: Em sẽ nói rằng: “Mỗi loài đều có điểm mạnh riêng. Cái bình trên lưng là sự bảo vệ và là đặc điểm riêng biệt của bạn. Bạn hãy tự hào vì mình khác biệt và cố gắng sống tốt dựa vào chính mình.”
