Tìm hiểu bài thơ Mái ấm ngôi nhà trong trước khi làm bài đọc hiểu
Tác giả
Trương Hữu Lợi là một nhà thơ Việt Nam, có phong cách sáng tác nhẹ nhàng, sâu lắng, thường thể hiện tình cảm gia đình, quê hương và những giá trị nhân văn qua thơ. Ông sáng tác bài thơ “Mái ấm ngôi nhà” với giọng điệu trìu mến, đầy yêu thương, thể hiện sự gắn bó thiêng liêng giữa con người và mái ấm gia đình.
Tác phẩm
“Mái ấm ngôi nhà” là một bài thơ trữ tình, được viết bằng thể thơ tự do, gồm những khổ thơ ngắn, mang tính chất nhắn nhủ, tâm tình. Bài thơ là lời dặn dò của cha mẹ gửi đến những đứa con, khuyên con dù đi xa đến đâu, dù đạt được những điều kỳ diệu trong cuộc sống, cũng đừng quên lối về nhà – nơi khởi nguồn yêu thương.
Nội dung
- Bài thơ sử dụng điệp ngữ “Con đừng quên lối về nhà” để nhấn mạnh tình cảm tha thiết, sự gắn bó với gia đình.
- Hình ảnh “nhà” hiện lên qua các dòng thơ: “nơi thung sâu khơi nguồn ngọn gió”, “nơi sớm chiều vẫn nhen ngọn lửa”, “suối trong con tắm mình thuở bé” – gợi cảm giác thân thương, ấm áp, là nơi khởi nguồn yêu thương.
- Các hình ảnh “phương trời xa thẳm”, “mặt trời cháy đỏ”, “ngôi sao xanh biếc” tượng trưng cho những miền đất mới, thành công, khát vọng khám phá.
- Lời thơ khơi gợi cảm xúc yêu thương, nhắc nhở mỗi người luôn hướng về cội nguồn, nơi nuôi dưỡng tâm hồn và ký ức tuổi thơ.
ĐỀ ĐỌC HIỂU
Đọc văn bản sau và thực hiện các yêu cầu: Mái ấm ngôi nhà (Trương Hữu Lợi)
Đọc bài thơ “Mái ấm ngôi nhà” và trả lời các câu hỏi:
Nếu ngọn gió nào dẫn con đến phương trời xa thẳm
Con đừng quên lối về nhà
Nơi thung sâu khơi nguồn ngọn gió…
Nếu cánh chim nào chở cơn lên thăm mặt trời cháy đỏ
Con đừng quên lối về nhà
Nơi sớm chiều vẫn nhen ngọn lửa
Nếu vạt mây nào đưa con lên chơi với ngôi sao xanh biếc
Con đừng quên lối về nhà
Suối trong con tắm mình thuở bé…?
(Trương Hữu Lợi, Bởi hát con kiến, NXB Đồng Nai, TP. Hồ Chí Minh, 1998, tr. 60 – 61)
1/ Bài thơ là lời nhắn nhủ của ai với ai?
2/ Hãy tìm những dòng thơ nói về “nhà” trong bài thơ. Những dòng thơ này giúp em cảm nhận như thế nào về “nhà”?
3/ Biện pháp tu từ nào được sử dụng trong bài thơ? Việc sử dụng biện pháp tu từ đó có tác dụng gì?
4/ Những hình ảnh “phương trời xa thẳm” “mặt trời cháy đỏ” “ngôi sao xanh biếc” gợi cho em liên tưởng tới điều gì?
5/ Lời nhắn nhủ trong bài thơ khơi gợi trong em những cảm xúc, suy nghĩ gì?
HƯỚNG DẪN CHẤM
1/ Bài thơ là lời nhắn nhủ của cha mẹ với những đứa con.
2/
– Những dòng thơ nói về “nhà” trong bài thơ:
+ Nơi thung sâu khơi nguồn ngọn gió.
+ Nơi sớm chiều vẫn nhen ngọn lửa.
+ Suối trong con tắm mình thuở bé
– Những dòng thơ này khiến “nhà” hiện lên thật thân thương, gần gũi và có ý nghĩa đặc biệt quan trọng đối với mỗi người, Đó là nơi cuộc sống của mỗi người bát đầu, là nơi mang lại cho con người hơi ấm của tình yêu thương, nuôi dưỡng những cảm xúc trong trẻo cho tâm hồn.
3/ Biện pháp tu từ điệp ngữ được sử dụng trong bài thơ khiến cho lời nhắn nhủ của cha mẹ với con cái trở nên tha thiết: hãy luôn nhớ về những người thân, gia đình, quê hương.
4/ “Phương trời xa thắm” “mát trời cháy đỏ” “ngôi sao xanh biếc” là những hình ảnh ẩn dụ gợi liên tưởng tới những xứ sở xa xôi, đẹp đề, huyền bí, những điều mới mẻ hấp dẫn, vảy gọi con người; những hình ảnh đó cũng có thể gợi liên tưởng đến những thành công mà mỗi con người đạt được.
5/ Những lời nhắn nhủ trong bài thơ khơi gợi trong mỗi người tình cảm yêu thương, sự gắn bó tha thiết với gia đình, quê hương.
